Spis treści
Czym jest toksyna botulinowa?
Botox to tak naprawdę nazwa leku produkowanego przez amerykańską firmę farmaceutyczną Allergan. Podobnie jak w przypadku butów sportowych (Adidasów) czy pieluch jednorazowych (Pampersów), doszło tutaj do utrwalenia się nazwy handlowej i rozszerzenia jej używania na wszystkie podobne produkty.
Pod względem biologiczno-chemicznym botoks jest toksyną botulinową typu A, wytwarzaną przez bakterie Clostridium botulinum. Brzmi nieco strasznie prawda? Jednak musimy pamiętać o tym jak powstał pierwszy antybiotyk, czyli penicylina. Otóż wyizolowano go z pleśni – trującego grzyba. Tutaj jak zwykle “tylko dawka czyni, że dana substancja nie jest trucizną”.
Toksynę botulinową wykorzystywaną w medycynie produkuje się z wyizolowanych szczepów bakterii, następnie oczyszcza się ją i pakuje próżniowo w ściśle określonych dawkach. Stosuje się jej niewielkie, dokładnie określone dla danego pacjenta ilości, dzięki czemu zabieg jest w pełni bezpieczny.
Na rynku medycznym dostępnych jest kilka toksyn botulinowych. Do najczęściej używanych należą: Botox, Bocouture, Azzalure, Dysport i Alluzience.
Jak działa Toksyna botulinowa?
Botox blokuje przewodzenie bodźców pomiędzy zakończeniami nerwowymi a unerwionymi przez nie mięśniami. Dzięki temu dochodzi do stopniowego rozluźniania tychże mięśni i zredukowania, a nawet całkowitego wyeliminowania zmarszczek mimicznych. Lek ten działa jedynie w obrębie mięśni, do których został podany, a więc nie ma możliwości, by spowodował rozluźnienie innych mięśni. Efekt działania toksyny pojawia się stopniowo. Zazwyczaj pierwsze cechy wygładzenia możemy zaobserwować po 2-3 dniach. Pełen zakres skuteczności ujawni się po 14 dniach, a więc należy uzbroić się w nieco cierpliwości.
Zastosowanie toksyny botulinowej
● kurczu powiek
● zezie
● połowiczym kurczu twarzy,
● kręczu karku
● ciężkich przypadków migreny
● schorzeniach związanych z tikami nerwowymi
● achalazji przełyku
● zaburzeniach czynności pęcherza moczowego
● stopie końsko-szpotawej
● nadmiernej spastyczności (napięciu mięśni) np. u dzieci z porażeniem mózgowym
Botox może być także stosowany do redukcji uśmiechu dziąsłowego (gummy smile) oraz w leczeniu bruksizmu. Dzięki użyciu toksyny botulinowej można również uzyskać efekt wyszczuplania twarzy, podając ją w mięśnie żwacze. Botox jest także wykorzystywany w leczeniu nadmiernej potliwości poprzez hamowanie wytwarzania potu w gruczołach potowych. Dzięki botoxowi możemy zmniejszyć potliwość w obrębie dłoni, stóp, owłosionej skóry głowy, pach, pleców, a nawet w konkretnych obrębach twarzy, np. w okolicy czoła, nosa lub ust. Botox znajduje także zastosowanie w medycynie estetycznej jako najbardziej skuteczny środek przeciwzmarszczkowy. Redukuje,
a nawet całkowicie usuwa zmarszczki mimiczne w obrębie czoła, pomiędzy brwiami (lwia zmarszczka), wokół oczu (kurze łapki) czy w obrębie nasady nosa (zmarszczki królicze). Dzięki zastosowaniu odpowiedniego rozcieńczenia, tzw. mezobotox możemy spłycić także zmarszczki wokół ust (zmarszczki palacza), na policzkach czy na szyi (obręcze Wenus).
Ile trwa zabieg i czy jest bolesny?
Zabieg powinien być przeprowadzony przez lekarza, ponieważ toksyna botulinowa jest lekiem (można ją uzyskać wyłącznie na receptę) oraz wymaga dużej znajomości anatomii i fizjologii.
Lekarz podczas mimiki zaznacza na skórze pacjenta punkty, w które poda ściśle określoną ilość jednostek Botoxu, zależną między innymi od siły mięśni. Toksyna botulinowa aplikowana jest za pomocą jednorazowej strzykawki
z bardzo cienką igłą w mięśnie odpowiedzialne za tworzenie się zmarszczek mimicznych lub inne, których siłę chcemy zrelaksować (np. żwacze w bruksizmie).
Bardzo ważne jest, by skóra była wcześniej oczyszczona, odtłuszczona oraz zdezynfekowana.
Toksyna botulinowa, dzięki tak precyzyjnemu podaniu, działa tylko w obrębie tych mięśni, w które została zaaplikowana. Zabieg trwa około 15-30 minut i można go wykonać od razu po konsultacji, w przypadku nie stwierdzenia przeciwwskazań.
Botox nie jest bolesny, więc nie wymaga znieczulenia. Jednak, przypadku dużej wrażliwości na ból może zostać nałożone znieczulenie miejscowe. Jest to najczęściej krem znieczulający, który nakłada się pod okluzją, przed zabiegiem na 20-60 minut. Niekiedy wykorzystywane są też kompresy chłodzące.
Zalecenia po zabiegu podania botoxu na zmarszczki
● przez pierwsze 4 godziny nie należy pochylać głowy ani kłaść się w pozycji leżącej
● bezpośrednio po zabiegu nie powinno się latać samolotem
● bezpośrednio po zabiegu zaleca się nie nakładać makijażu, nie dotykać dłońmi miejsc wkłuć
● przez pierwszą dobę nie zaleca się korzystania z sauny i uprawiania zaawansowanej aktywności fizycznej
● bezpośrednio po zabiegu nie należy palić papierosów
● do tygodnia po zabiegu nie należy pić dużych ilości alkoholu
8. Jakie działania niepożądane lub skutki uboczne mogą wystąpić po botoxie?
● niewielki dyskomfort lub mały obrzęk i uczucie mrowienia w okolicy iniekcji
● niewielkie krwiaki, które mogą powstać w miejscu wkłucia
● ból głowy
● nienaturalne obniżenie lub podniesienie brwi w przypadku ostrzykiwania zmarszczek czołowych – możliwa jest korekcja podczas wizyty kontrolnej
● jedynym skutkiem ubocznym, który może nas zaniepokoić jest asymetria lub opadnięcie powieki – najczęściej dochodzi do tego w przypadku nieprawidłowego miejsca podania toksyny przez niedoświadczoną, a nawet nieuprawnioną osobę – wówczas pomaga czas (2-6 tyg.), ciepłe kompresy, sauna i ćwiczenia.
Jak długo utrzymują się efekty botoxu?
Pierwsze efekty widoczne są już po 2–3 dniach, jednak pełen zakres skuteczności ujawni się po 14 dniach.Organizm wraz z upływem czasu przeciwdziała botoksowi. W dużej mierze czas działania toksyny zależy od indywidualnych predyspozycji pacjenta. Zazwyczaj botox działa 3-8 miesięcy, a niekiedy efekt utrzymuje się nawet 12 miesięcy. Gdy pacjent nie zdecyduje się na powtórny botoks, skóra wraca do normalnej kondycji sprzed ostatniego zabiegu i starzeje się zgodnie z procesami biologicznymi.
Botox można podawać tej samej okolicy w odstępach nie mniejszych niż 3 miesiące. Tak naprawdę nie ma kryterium wiekowego od którego zaleca się podawanie toksyny botulinowej. W przypadku zmarszczek mimicznych wskazaniem jest początek ich utrwalania oraz gromadzenie się makijażu w załamaniach skóry. Natomiast, jeśli chodzi o nadpotliwość czy bruksizm, najważniejszy jest stan zdrowia pacjenta oraz badanie fizykalne przeprowadzone przez lekarza.
Autor tekstu:
lek. Ewelina Piotrowska
